Бұл туралы EurasiaPluse ақпарат агенттігі хабарлады.
АҚШ, Ресей және Түркия: Украина дағдарысындағы арағайындық рөлі
Соңғы уақытта АҚШ Ресейге сын айтуын күшейте түскен. 7 мамырда АҚШ вице-президенті Джей Ди Вэнс Ресей бейбіт келіссөздерде «тым көп талап қояды» деп мәлімдеді. Осыған байланысты Вашингтон Түркияны арағайын ел ретінде тартуға ниетті деген болжамдар пайда болды.
Алайда Дональд Трамп пен Режеп Тайып Ердоған арасындағы негізгі тақырып Украина мәселесінен бөлек болуы мүмкін. АҚШ үшін Түркияның Сирия мен Ирактағы позициясы, ал Түркия үшін Газадағы жағдай ерекше маңызды. Сондықтан Вашингтон мен Анкара арасындағы диалог тек Украинамен шектелмейді. Дегенмен Ақ үй басшысы әңгімені Украина мәселесіне аударып отыр, бұл әлем назарынан тыс қалған жоқ.
Сарапшылар Ердоған үшін Трамппен қатынасты нығайтудың ішкі саяси маңызы бар екенін айтады. Өйткені Стамбұл мэрі Экрем Имамоглуның қамауға алынуы Түркия президентінің ел ішіндегі беделіне соққы болған еді. Мұндай жағдайда Ердоғанға сыртқы саясатта белсенділік танытып, түрік қоғамындағы абыройын арттыру маңызды. АҚШ бұл жағдайды тиімді пайдаланып, Ердоғанды Украина-Ресей келіссөздеріне араласуға шақыруы ғажап емес.
Америка тарапынан Ресейге қысым күшейіп келеді. Ресей өз талаптарынан бас тартпай отыр, ал Вашингтон Мәскеуді келісімге көндірудің түрлі жолдарын іздеп жатыр. Арнайы өкіл Стив Уиткофф бірнеше мәрте Мәскеуге барғанымен, оның әрекеті нәтижесіз болуы мүмкін. Бұл ретте Түркия президенті Ердоғанның делдалдық әлеуеті көбірек бағаланып отыр. Өйткені Ердоған – беделді арағайын, әсіресе астық келісімінде және Сириядағы шиеленістерде тәжірибесі мол саясаткер.
Трамп үшін Ресеймен арадағы келіссөзді нәтижелі ету басты мақсат. Ол Путинмен кездесу алдында негізгі шарттарды нақтылап алғысы келеді. Бірақ Мәскеуге шарт ұсынып, Украина мен Еуропаның мүддесін ескеру қажет.
Ресей-Украина келіссөздеріндегі маңызды рөлге ие болған Түркия, НАТО-дағы орнымен қоса, өзінің тәуелсіз сыртқы саяси ұстанымын да көрсеткісі келеді. Егер Түркия арағайындыққа ниет білдірсе, оған тиімді шарттар ұсынылуы керек. Анкараның аймақтағы мүддесі кең әрі сан қырлы, сондықтан ұсыныстар бірнеше бағытты қамтуы мүмкін.
Түйіндей айтсақ, Трамп Ресеймен келіссөз жүргізу үшін үшінші тарап ретінде Ердоғанды таңдаса, бұл ең тиімді шешім болуы ықтимал. Мәскеу үшін де Түркияның бітімгершілік миссиясын Еуропалық одақтың ұсыныстарынан гөрі оңай қабылдауы мүмкін. Сонымен бірге, Ердоған Ақ үйдің басшысымен тиімді әріптестік орнатып алса, келешекте бұл Түркия үшін сыртқы саясатта жаңа мүмкіндіктерге жол ашпақ.
Кілтсөздер: АҚШ, Ресей, Түркия, Украина дағдарысы, Ердоған, Трамп, арағайындық, келіссөз, сыртқы саясат, НАТО, санкция, бейбітшілік, Украина-Ресей келісімі.
Фото: inform.kz сайтынан алынды