Бұл туралы EurasiaPluse ақпарат агенттігі хабарлады.
Солтүстік Африка мен Таяу Шығыстағы жылыну қатерлі ісік өсіміне әсер етуі мүмкін
Frontiers in Public Health журналында жарияланған жаңа зерттеу Солтүстік Африка мен Таяу Шығыс өңірлеріндегі климаттың жылынуы әйелдер арасындағы қатерлі ісік ауруларының жиілігіне әсер етуі мүмкін екенін көрсетті. Мысыр ғалымдары 1998–2019 жылдар аралығында осы аймақтың 17 елінде сүт безі, жатыр мойны, жатыр және аналық без қатерлі ісігінің таралуы мен өлім-жітім деңгейін талдады.
Зерттеу нәтижесіне сәйкес, температура әрбір градусқа көтерілген сайын қатерлі ісіктің төрт түрі ішінде ауруға шалдығу деңгейі 100 мың адамға шаққанда 173-тен 280 жағдайға дейін артқан. Әсіресе, аналық без қатерлі ісігі өзге түрлерге қарағанда көбірек өскен. Өлім-жітім де температураның көтерілуімен бірге 171-ден 332 жағдайға дейін ұлғайған. Ғалымдардың пайымдауынша, климаттың жылынуы ауаның ластануына, таза ауыз судың азаюына және азық-түлік жетіспеушілігіне әкеледі. Бұл өз кезегінде қатерлі ісік және жалпы халық денсаулығына теріс ықпал етуі мүмкін.
Алайда, бұл көрініс барлық елдерге ортақ емес. Зерттелген 17 елдің ішінен қатерлі ісік пен одан өлім-жітімнің айтарлықтай өсуі тек 6 елде (Қатар, Бахрейн, Иордания, Сауд Арабиясы, БАӘ және Сирия) байқалған. Мысалы, Қатарда температураның әрбір градусқа көтерілуі сүт безі қатерлі ісігінің 100 мың тұрғынға шаққанда 560 жағдайға өсуімен көрінсе, Бахрейнде бұл көрсеткіш 330 жағдайды құраған.
Кейбір елдерде, мысалы, Кувейт, Иран, Алжир, Мысырда тұрғындар саны көп болғанымен, қатерлі ісік пен өлім-жітім деңгейі айтарлықтай өзгермеген. Бұл жаһандық жылынудың қатерлі ісік өсіміне неге барлық елдерде бірдей әсер етпегеніне сұрақ туғызады.
Сондай-ақ, зерттеу нәтижесінде бала санының қатерлі ісік жиілігіне әсері анықталды. Көпбалалы әйелдер қатерлі ісікке екі есе аз шалдығатыны анықталған. Ал, қатерлі ісік өршіген алты елде туу көрсеткіші күрт төмендеген.
Айта кетейік, бұған дейін қазақстандық онколог қатерлі ісіктің нақты себебін анықтау мүмкін емес екенін мәлімдеген еді.
Кілтсөздер: Қатерлі ісік, климаттың жылынуы, онкология, Солтүстік Африка, Таяу Шығыс, аналық без, сүт безі, жатыр ісігі.
Фото: inform.kz сайтынан алынды