2025 жылғы 27 маусымда Ұлыбританияның Сыртқы істер, достастық және даму министрлігі Қазақстанда жұмыс істейтін компанияларға арналған арнайы нұсқаулық жариялап, Ресейге қарсы енгізілген санкцияларды айналып өтпеу қажеттігін ресми түрде ескертті.
Құжатта Қазақстан бизнесінің санкция салынған ресейлік тұлғалармен немесе ұйымдармен жұмыс істеу қаупі ерекше аталады. Ұлыбритания Қазақстандағы кәсіпорындарды өз серіктестері мен транзакцияларын мұқият тексеруге, тауарлардың соңғы тұтынушысын нақты анықтауға және санкцияланған елдермен байланысты болдырмауға шақырады.
Неліктен бұл маңызды?
Ұлыбритания және оның одақтастары – АҚШ пен ЕО – Ресейдің Украинаға басып кіруіне жауап ретінде бұрын-соңды болмаған көлемде санкциялар енгізген. Аталған шектеулер әскери және қос мақсаттағы технологиялардан бастап, энергетика, металл және зергерлік тауарларға дейінгі бірқатар экспорттық және импорттық операцияларды қамтиды.
Алайда, ресейлік тарап бұл санкцияларды үшінші елдер арқылы айналып өтудің түрлі амалдарын іздестіруде. Мұндай амалдарға Қазақстан аумағы арқылы британдық немесе еуропалық тауарларды реэкспорттау әрекеттері де жатады.
Қазақстан бизнесі қандай тәуекелге тап болады?
Ұлыбритания заңнамасына тікелей бағынбайтын шетелдік компаниялар да, егер олар санкцияларды айналып өтуге көмектессе, санкциялық тізімге енуі мүмкін. Бұл өз кезегінде:
-
Ұлыбритания және басқа да халықаралық серіктестермен іскерлік байланыстардың үзілуіне,
-
Банк қызметтерінің тоқтатылуына,
-
Активтердің бұғатталуына әкелуі ықтимал.
Бұған қоса, Қазақстанның өз ішкі заңнамасы да санкцияланған әрекеттерге байланысты кейбір шектеулер мен жауапкершіліктер қарастырады. Мысалы, отандық банктер күмәнді транзакцияларды тоқтатуға, ал кеден органдары – қос мақсаттағы немесе әскери тауарлардың реэкспортына тыйым салуға құқылы.
Ұсынылған әрекеттер
Ұлыбритания тарапынан ұсынылған практикалық қадамдарға мыналар жатады:
-
Серіктестер мен клиенттердің санкциялық тізімде бар-жоғын тексеру;
-
Сауда тізбегіндегі барлық тараптар мен соңғы тұтынушыны нақтылау;
-
Ресеймен немесе оған байланысты тұлғалармен тауар жеткізуді болдырмайтын келісімшарттық ережелер енгізу;
-
Қызметкерлерді санкциялық тәуекелдер жөнінде оқыту;
-
Үнемі аудит пен бақылау жүргізіп, саясатыңызды жаңартып отыру.
Ұлыбритания тарапы Қазақстан бизнесін санкциялық тәртіпті бұзбауға және Ресеймен байланысты күмәнді операцияларға жол бермеуге шақырады. Бұл – Қазақстан компанияларының халықаралық нарыққа қолжетімділігін сақтау және қаржылық қауіп-қатерден аулақ болу үшін маңызды.
Толық нұсқаулық пен қосымша мәліметтерді GOV.UK сайтынан табуға болады.