Бұл туралы EurasiaPluse ақпарат агенттігі хабарлады.
Жер қойнауындағы рутений мен алтынның геологиялық құпиясы
Соңғы зерттеулерге сәйкес, ғалымдар Жер астындағы сирек кездесетін рутений металын анықтады. Бұл жаңалық бағалы металдардың, соның ішінде алтынның да үлкен қорлары барын аңғартады. Рутений – платина тобына жататын сирек металл, ал оның табылуы алтын қорының мүмкіндігін арттырады.
Геологтардың айтуынша, Жердегі барлық бағалы металдардың 99 пайызы планетамыздың ядросында орналасқан. Тек 1 пайызы ғана жер қыртысы мен мантияда шашыраңқы күйде кездеседі. Бұған себеп – ауыр әрі тығыз металдардың планета қалыптасқанда жердің өзегіне тартылуы.
Жер ядросы негізгі екі қабаттан тұрады: біріншісі – қатты ішкі ядро, екіншісі – сұйық сыртқы ядро. Осы сұйық бөліктегі металдардың қозғалысы электр тогын тудырады. Нәтижесінде Жердің күшті магнит өрісі пайда болады. Бұл өріс ғарыштық сәулелерден қорғайтын көзге көрінбейтін қалқан іспеттес.
Бұған дейін ғалымдар бағалы металдар Жердің литосферасына тек оның ішкі қабаттарының – ядро, мантия және қыртыстың бөліну процесі арқылы таралған деп есептеген. Бұл геологиялық құбылыс «планеталық дифференциация» деп аталады.
Алайда соңғы болжамдарға сәйкес, рутений, алтын, платина сияқты қымбат металдардың бір бөлігі Жердің ядросынан тікелей көтеріліп, мантия арқылы беткі қабатқа шыға алады. Бұл процесте мыңдаған шақырымдық қашықтықты еңсерген металдар «мантия ағындары» арқылы жоғарыға көтеріледі.
Мұндай мантия ағыны – өте қызған магма бағанасы ретінде Африка материгінің астында байқалуда. Осы құбылыс Шығыс Африка жарышының пайда болуына себеп болған. Бұл аймақ уақыт өте келе материктің бөлшектенуіне алып келеді. Ұқсас процесс Гавайи аралдарында да жүруде. Геологтар Гавай архипелагының миллиондаған жылдар бұрын мантия ағыны нәтижесінде, негізінен базальттан құралғанын айтады.
Соңғы зерттеулерде рутений мен вольфрам элементтері Кауаи және Камауаканалоа аралдарының жыныстарынан да табылды. Ғалымдар бұл металдардың Жер ядросынан шыққанын, изотоптық құрамының ерекшелігімен дәлелдеп отыр.
Айта кетейік, Қазақстан алтын резерві бойынша әлемде 16-орында тұр.
Кілтсөздер: рутений, алтын, платина, бағалы металдар, Жер ядросы, мантия, геологиялық процестер, Қазақстан алтын қоры.
Фото: inform.kz сайтынан алынды