ОТБ Осиё-Тинч океани минтақасида озиқ-овқат хавфсизлиги учун $40 млрд сармоя киритади

Осиё тараққиёт банки (ОТБ) 2022−2030 йилларда Осиё-Тинч океани минтақаси мамлакатларида озиқ-овқат хавфсизлигини қўллаб-қувватлашни 40 миллиард долларгача ошириш режаларини эълон қилди. Бу ҳақда ОТБ президенти Масато Канда 4 май куни банкнинг Миланда бўлиб ўтган йиллик йиғилишида маълум қилди, дея хабар бермоқда «Газета.uz» мухбири.

Унинг сўзларига кўра, аввал ваъда қилинган 14 млрд долларга қўшимча равишда 26 млрд доллар ажратилади, шундан 11 млрд доллар аллақачон йўналтирилган. Янги суммага 18,5 млрд доллар давлат томонидан қўллаб-қувватлаш ва 7,5 млрд доллар хусусий секторга инвестициялар киради.

Илгари Ўзбекистон озиқ-овқат ва сув хавфсизлигини оширишга кўмаклашиш учун ташкилотдан 150 миллион доллар миқдорида қарз ва 3 миллион доллар миқдорида грант олганди.

«Мисли кўрилмаган қурғоқчилик, сув тошқинлари, ҳаддан ташқари иссиқлик ва табиий ресурсларнинг таназзулга учраши қишлоқ хўжалиги ишлаб чиқаришига путур етказади, шу билан бирга, қишлоқ жойларда озиқ-овқат хавфсизлиги ва тирикчилик воситаларига таҳдид солади», — дея таъкидлади Масато Канда.

Маблағлар ишлаб чиқариш ва қайта ишлашдан тортиб, тақсимлаш ва истеъмолгача бўлган бутун озиқ-овқат занжирини модернизация қилишга йўналтирилади. Қўллаб-қувватлаш ҳам давлат, ҳам хусусий лойиҳаларни қамраб олади. 2030 йилга бориб дастурда хусусий сектор улуши 27 фоизга етиши кутилмоқда.

Унинг сўзларига кўра, нархлар ўсиши ва инфляция шароитида озиқ-овқат нархлари энг ўткир муаммолардан бирига айланмоқда. «Одамлар тобора кўпроқ танлаш мажбуриятига дуч келмоқда: оиласи учун озиқ-овқат ёки ишга бориш учун транспорт», — деди банк президенти.

ОТБ раҳбарининг таъкидлашича, Осиёнинг ривожланаётган мамлакатларида дунёдаги барча тўйиб овқатланмайдиган одамларнинг ярмидан кўпи яшайди ва озиқ-овқат тизимлари дунёдаги сув истеъмолининг 70 фоизини, яшаш учун яроқли ерларнинг 50 фоизини ва биологик хилма-хилликнинг йўқолишининг 80 фоизини ташкил қилади. Минтақанинг аграр секторида ишчи кучининг қарийб 40 фоизи банд.

«Биз сайёрамиз саломатлигини сақлаш учун озиқ-овқат ишлаб чиқаришга бўлган ёндашувни ўзгартиришимиз керак», — деди Канда.

Рақамлаштириш, аграр соҳада қарорлар қабул қилишни такомиллаштириш, агроозиқ-овқат занжирларини модернизация қилиш, аҳолининг заиф қатламларини арзон ва тўйимли озиқ-овқат маҳсулотлари билан таъминлашни кенгайтиришга алоҳида эътибор қаратилади. Шунингдек, тупроқ ва биологик хилма-хилликни тиклашга сармоя киритиш режалаштирилган.

ОТБ Глобал экологик жамғарма кўмагида 150 миллион долларлик Табиий капитал жамғармаси ташкил этилишини эълон қилди. Аралаш молиялаштиришнинг янги механизми фермерлар ва инноваторларнинг табиий ресурсларни барқарор бошқариш бўйича ташаббусларини қўллаб-қувватлайди.

ОТБ 1966 йилда ташкил этилган бўлиб, 69 мамлакатни, жумладан, Ўзбекистонни ўз тизимида бирлаштиради. Ташкилот молиявий ва стратегик воситалар ёрдамида минтақада барқарор ва инклюзив ўсишни қўллаб-қувватлайди.

Йиғилиш якунлари бўйича ОТБ раислиги Ўзбекистонга ўтказилиши кутилмоқда, у 2026 йил май ойида Самарқандда 59-йиғилишга мезбонлик қилади.

ОТБ Ўзбекистонда

Осиё тараққиёт банки (ОТБ) ўтган йили Ўзбекистон билан 2024 — 2028 йилларга мўлжалланган янги ҳамкорлик стратегиясини ишга туширганини эълон қилганди.

ОТБ «Ўзбекистон — 2030» стратегиясида белгиланган ташаббусларни амалга оширишда кўмаклашади. Қуйидаги йўналишларга эътибор қаратилади:

• барқарор иқтисодий ўсиш;
• давлатнинг иқтисодиётдаги ролини қисқартириш;
• иқлим барқарорлиги ва ҳаёт сифатини ошириш;
• инклюзив жамият ва иш ўринлари яратиш;
• гендер, даромад ва минтақавий тенгсизликка қарши курашиш; шунингдек, давлат бошқаруви ислоҳотлари.

Давлатнинг иқтисодиётдаги ролини камайтиришга қаратилган ислоҳот устувор йўналишлардан бири сифатида қайд этилди. Стратегияда таъкидланишича, давлат корхоналари мамлакат ялпи ички маҳсулотининг қарийб ярмини ишлаб чиқаради ва сезиларли даражада тартибга солиш ёрдамини олади. Бу эса рақобат ва хусусий секторнинг ривожланишига тўсқинлик қилмоқда.

Бошқа асосий вазифалар қаторида иқтисодиётни декарбонизациялаш ҳам бор. ОТБ энергетика инфратузилмасини модернизация қилиш, қайта тикланадиган энергия манбаларидан фойдаланишни кенгайтириш ва қазиб олинадиган ёқилғи учун субсидияларни қисқартиришга кўмаклашишни режалаштирмоқда. 2024 йилда банк энергетика секторини ислоҳ қилиш, жумладан, мустақил регуляторни яратиш учун 300 миллион доллар ажратди.

Инсон капиталини ривожлантириш ҳам устувор йўналиш сифатида белгиланган. Аҳолининг ўсиши шароитида таълим сифати, касбий тайёргарлик ва тиббий хизматлардан фойдаланиш имкониятларини яхшилаш режалаштирилмоқда. STEM йўналишларида қизларни қўллаб-қувватлаш, оналар ва болалар саломатлигини муҳофаза қилишга алоҳида эътибор қаратилмоқда. Ушбу мақсадлар учун ОТБ 100 миллион доллар, жумладан, 230 та перинатал марказни модернизация қилиш учун маблағ ажратди.

Банк аввалроқ мамлакатдаги ипотека дастурини қўллаб-қувватлаш учун 300 миллион доллар ажратганди.

Сўнгги беш йил ичида ОТБ Ўзбекистонга 5,41 миллиард доллардан ортиқ маблағ йўналтиради. 2024 йил 31 декабрь ҳолатига кўра, банк мамлакатда 267 та давлат лойиҳасини — кредитлар, грантлар, кафолатлар ва техник ёрдамни умумий қиймати 13,4 миллиард долларга молиялаштирган. ОТБнинг Ўзбекистондаги жорий суверен портфели 4,88 миллиард долларлик 34 та кредит, 1 та грант ва 2 та суверен кафолатни ўз ичига олади.