Бу ҳақда EurasiaPluse ахборот агентлиги хабар берди.
Ўзбекистонда энергия ресурслари тарифларининг босқичма-босқич оширилиши давом этаётгани сабабли яқин келажакда инфляция юқори даражада сақланиб қолади. Бу ҳақда S&P Global Ratings халқаро рейтинг агентлиги шарҳида сўз боради.
Энергетика соҳасидаги муаммоларни — юқори субсидиялар ва газ импортини оширишни ҳал қилиш учун ҳукумат 2023 йил октябрь ойидан бошлаб 2027 йилгача бозор нархларига эришиш мақсадида электр энергияси ва газ тарифларини босқичма-босқич оширишни бошлаган. Аввалроқ маълум бўлгандики, 2026 йилдан электр ва газ тарифлари ҳар йили 1 майдан инфляцияни ҳисобга олиб, аммо 10 фоиздан ошмаган миқдорда кўтарилади. Гарчи 2026 йилдан уларни камида уч йилга ўзгаришсиз қолдириш режа қилинганди.
Ташкилот таҳлилчиларига кўра, 2025 йилда инфляция 2020−2024 йиллардаги ўртача 11,1 фоизга нисбатан 10,1 фоизни ташкил этади. 2028 йилга бориб бу кўрсаткич 8,6 фоизгача пасайиши кутилмоқда. Яъни Марказий банк асосий сценарийда (ва ҳатто муқобил сценарийда 2027 йил бошида ҳам) 2026 йилнинг иккинчи ярмида 5 фоизлик инфляция мақсадига эриша олмаслиги мумкин.
Агентликнинг баҳоси Марказий банкнинг 2025 йилга мўлжалланган инфляция бўйича 8% атрофида кутилаётган прогнозидан анча юқори (йил бошида 7−8% даражасида прогноз қилинган). 2025 йилнинг март ойида Ўзбекистон Марказий банки инфляция босими сақланиб қолаётганига жавобан асосий ставкани 50 базавий пунктга — 14 фоизгача оширди, дея эслатди агентлик.
Шунингдек, агентлик ўзбек сўмининг АҚШ долларига нисбатан алмашув курси бўйича прогнозини тақдим этди:
- 2025 йил охирига келиб, курс 13 566,5 сўмга етиши мумкин (йил бошига нисбатан 646,02 сўмга ёки 5 фоизга юқори),
- 2026 йил — 14 244,83 сўм;
- 2027 йил — 14 957,07 сўм;
2028 йил — 15 704,92 сўм.
Аввалроқ Марказий банк 2025 йилга мўлжалланган прогнозида ўртача йиллик курсни 13 250 сўм этиб белгилаганди (2024 йилда кутилаётган даражадан 4,8 фоизга юқори). 2026 ва 2027 йилларда мос равишда 13 725 ва 14 150 сўм бўлиши прогноз қилинмоқда.
Иқтисодиёт ва молия вазирлигининг бюджетнома лойиҳасида қайд этилишича, бюджет ҳисоб-китобларида миллий валютанинг 100 сўмга қадрсизланиши давлат бюджетининг йиллик харажатларини 240 млрд сўмга ошишига олиб келади.
Май ойи бошида Марказий банк раиси Тимур Ишметов 2025 йил Марказий банк учун инфляция бўйича «мураккаб йиллар сериясининг охиргиси» бўлишига умид билдирганди.
«Афсуски, бизда инфляция даражаси ҳамон юқори — йиллик ҳисобда 10% атрофида. Бу, асосан, нархларни эркинлаштириш бўйича кенг кўламли ислоҳотларнинг амалга оширилиши билан боғлиқ. 1 май куни биз энергетика секторида тариф ислоҳотининг иккинчи ва якуний босқичини якунладик. Биз ортиқ маъмурий тартибга солувчи тармоқларда нархлар ошишини кутмаяпмиз ва энди эътиборимизни тўловларни пасайтиришга қарата оламиз», — деганди у.
Унинг сўзларига кўра, валюта курси билан боғлиқ вазият барқарор бўлиб қолмоқда ва олдинги йиллардаги каби хавф туғдирмаяпти.
«Биз курсга босим ўтказиши мумкин бўлган хавфларни кутмаяпмиз. Бу ижобий, чунки авваллари миллий валютанинг қадрсизланиши биз учун доимий хавф бўлган. Биз бу йил ҳам, кейинги йилда ҳам бундай хавфларни кўрмаяпмиз, бу инфляция даражасини пасайтиришга ёрдам беради», — дея қўшимча қилганди регулятор раҳбари.
Фото: gazeta.uz сайтидан олинди