Ўзбекистонда АЭС учун қуруқ совитиш тизимларини ишлаб чиқариш 2026 йилда бошланади — «Ўзатом» раҳбари

Венгрия Ўзбекистонда атом электр станциялари учун қуруқ совитиш тизимларини (совитиш миноралари) ишлаб чиқаришни йўлга қўйишни таклиф қилди. Бу ҳақда Атом энергияси агентлиги («Ўзатом») директори Азим Ахмедхаджаев «Ўзбекистон 24» телеканалига берган интервьюсида маълум қилди.

Аввалроқ Ўзбекистон президентининг Венгрияга ташрифи чоғида «Ўзатом» агентлиги ва Венгриянинг MVM EGI давлат корхонаси атом энергетикаси соҳасида ҳамкорлик қилишга келишиб олгани ҳақида хабар қилинганди.

«Президент атом электр станциялари учун энергия тежамкор ва ривожланган технологияларни олиб келиш бўйича топшириқ берган. Венгрияда энг яхши ривожланган технология — бу қуруқ совитиш тизимлари. Бу тизимлар бизга энг паст даражада сувни ишлатиш имконини беради, чунки реакторларни совитиш учун жуда кўп ҳажмда сув керак бўлади», — деди Ахмедхаджаев.

Венгриянинг MVM EGI компанияси атом электр станциялари учун қуруқ совитиш тизимларини етказиб беради ва жорий қилади. Бундан ташқари, томонлар илмий тадқиқотлар, технологияларни маҳаллийлаштириш ва зарур инфратузилмани яратиш бўйича келишиб олди. Режаларда мутахассисларни тайёрлаш ва малакасини ошириш дастурларини ташкил этиш ҳам мавжуд.

«Келгуси йилдан бу тизимларни ишлаб чиқаришга ўтамиз. Бундан ташқари, Венгриядаги ҳамкорларимиз томонидан ушбу тизимларни ишлаб чиқариш учун Ўзбекистондаги имкониятларни ҳам ўрганиш таклифи бўлди. Айнан шу масала бўйича келаси ойдан бошлаб бизга катта делегация келади. Улар барча имкониятларни ўрганиб чиқади ва ишлаб чиқаришни ташкиллаштиришга ўтамиз», — деди «Ўзатом» раҳбари.

Аввалроқ Азим Ахмедхаджаев Ўзбекистонда кичик АЭС қурилиши белгиланган муддатдан олдинда кетаётгани, биринчи бетонни 2026 йилнинг иккинчи чорагида қуйиш режалаштирилганини айтганди. Станция учун француз ва хитой технологиялари кўриб чиқилмоқда, лойиҳа МАГАТЭ томонидан назорат қилинмоқда. «Бу оддий парранда фермасини қуриш эмас», — деган у.

Март ойи охирида президент билан учрашувда юқори қувватли атом электр станциясини техник-иқтисодий жиҳатлари ҳамда уни барпо этиш режалари муҳокама қилинган.

Апрель ойида «Ўзатом» делегацияси Хитойда бўлиб, лойиҳада иштирок этиш истагини билдирган Хитой компаниялари билан учрашувлар ўтказган. Февралда Ахмедхаджаев Ўзбекистон кичик АЭС қуриш лойиҳасида Венгрия ёки Хитой ишлаб чиқарувчиларининг қуруқ совитгичларини татбиқ этиш режа қилингани билдирганди.

Апрель ойида Жиззах вилоятида РИТМ-200Н реакторларига эга кичик атом электр станцияси лойиҳаси доирасида қурилиш-монтаж базасининг (ҚМБ) биринчи босқичи қурилиши бошланди. Майда «Росатом» заводида Ўзбекистонда кичик қувватли атом станцияси учун бутловчи қисмлар ишлаб чиқаришга старт берилган ва станциясини жойлаштириш схемаси тасдиқланган.